Bir bitkinin üreme organlarını ihtiva eden ve sonradan meyve halini alan kısmı.
Tohumlu bitkilerin en önemli özelliği, çiçek denen üreme organıyla tohum meydana getirmeleridir. Eşeyli üremeye yarayan ve buna uygun şekilde değişikliğe uğramış yapraklar taşıyan sürgün veya sürgün kısımları çiçek adını alır. Bu kısım sınırlı büyüme gösterir ve çoğunlukla diğer sürgünlerden kesin olarak ayrılır. Döllenme ve ekseriya yavru bitkinin ilk gelişmesi burada olur.
Bir çiçek, başlıca çiçek örtüsü (Periant), erkek organları (Andrökeum) ve dişi organlardan (Ginekeum) meydana gelmiştir. Erkek ve dişi organlar aynı çiçek üzerinde bulunursa, böyle çiçeklere erşelik (hermafrodit) denir. Erkek veya dişi organlardan biri bulunmazsa, böyle çiçeklere de bir eşeyli (monoklin) denilmektedir. Bu durumda erkek ve dişi çiçeklerden bahsolunur. Erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde bulunduğu takdirde bitki monoik, yani tek evciklidir. Erkek ve dişi çiçekler ayrı ayrı bitkiler üzerinde bulunuyorsa, bitki dioik, yani iki evciklidir.
Çiçeğin yapısı: Gelişmiş bir çiçek dıştan içe doğru daireler teşkil edecek şekilde dizilmiş olup, şu kısımlardan meydana gelir:
Çiçek örtüsü (Periant): Çiçeğin en dış kısmını teşkil eder. Vazifesi iç kısımları muhafaza ve döllenmeyi sağlayan böcekleri çekmektir. Çiçek örtüsünü teşkil eden örtü yaprakları ya birbirine benzer, yani tek örtü halindedir veya örtü yaprakları birbirinden farklıdır ve çift örtü meydana gelir. Böylece çiçek örtüsü tek örtüden ibaretse perigon adını alır ve herbir yaprağına tepal denir. Çiçek örtüsü çift ise dıştaki örtüye çanak (kaliks), her bir çanak yaprağına da çanak yaprağı (sepal) adı verilir. Çanak yaprakları genel olarak yeşil renklidir. İç daireyi teşkil eden örtüye taç (korola) ve her bir taç yaprağına da taç yaprağı (petal) denilir. Taç yaprakları çeşitli renklerde olabilir. Çanak veya taç yaprakları ya serbest haldedir veyahut da kısmen veya tamamen birleşmişlerdir.
Erkek organlar (Andrökeum): Çiçek örtüsünden sonra erkek organ (Stamen)lardan müteşekkil bir veya birkaç daire gelir ki, bunların toplamına anrdrökeum denilir. Bir erkek organ (Stamen), ipçik (Filament) ve başçık (Anter) olmak üzere iki kısımdan ibarettir. Tipik bir anter ikişer lokulus (Çiçek tozu kesesi-Polen kesesi) ihtiva eden 2 tekadan müteşekkildir. İki tekayı birbirine ve aynı zamanda filamente bağlayan verimsiz doku konnektif adını alır. Çiçek tozu (Polen), çiçek kesesinde (Polen kesesi) çiçek tozu ana hücreleri tarafından meydana getirilir ve olgunlukta lokulusların açılması ile dışarı atılır.
Dişi organlar (Ginekeum): Çiçeğin en iç dairesini teşkil eden kısımdır. Kapalı tohumlu bitkilerde dişi organlar açık tohumlu bitkilerden daha iyi gelişmiş durumdadırlar. Kapalı tohumlularda, açık tohumlulardan farklı olarak tohum taslakları ovaryum (yumurtalık) adını alan bir muhafaza içinde gelişmiş olmasıdır. Dişi organlar pistil (dişi organ)lerden müteşekkildir. Bir pistil; ovaryum (yumurtalık), stilüs (boyuncuk) ve stigma (tepecik) olmak üzere başlıca üç kısma ayrılır.
Ginekeum dolayısıyle ovaryum çiçeğin diğer kısımlarından yukarıda, aşağıda yahut bunlarla aynı hizada olabilir. Buna göre üç ovaryum ve çiçek tipi ayırt edilir: 1. Ovaryum üst durumlu; çiçek hipogin, 2. Ovaryum orta durumlu; çiçek perigin, 3. Ovaryum alt durumlu; çiçek epigin.
Çiçekler ya münferit olarak bulunurlar veya birçok çiçeğin bir araya gelmesiyle hasıl olan ve çiçek durumu (infloresans) adını alan topluluklar teşkil ederler.
Münferit çiçekler ya yapraklı bir sürgünün uç kısmında, yani terminal olarak bulunabilirler. Lale, gelincik gibi. Veya koltuk sürgünü halinde yanda bir yaprakçığın koltuğunda bulunabilirler. Menekşede olduğu gibi.
Çiçek durumlarında ya ana eksen büyümesine devam ederek, üzerinden yan dallara hakim gelişme gösterir (kasemoz çiçek durumu). Salkım, başak, şemsiye çiçek durumları bunlara misal verilebilir. Yahut da ana eksen büyümesine son verdiği halde yan eksenler büyümeye devam ederek ana eksenin yerini alır (kimoz çiçek durumları). Orak, yelpaze, helezon çiçek durumları bunlara misal verilebilir.
